: English
تشخیص الماس اصل از بدل همیشه یکی از چالشهای مهم برای خریداران جواهرات بوده است. با توجه به شباهت ظاهری الماس با سنگهایی مانند زیرکنیا، موئیسانایت، شیشه و کریستالهای صنعتی، لازم است قبل از خرید یا حتی هنگام بررسی یک حلقه یا سنگ موجود، بتوانید با روشهای استاندارد و قابل اعتماد، تست الماس انجام دهید. در این مقاله یک راهنمای جامع ارائه میدهیم تا با تست الماس و انواع روشهای خانگی، آزمایشگاهی و حرفهای برای تشخیص الماس اصل از بدل آشنا شوید.
این مقاله شامل انواع تستها از سادهترین روشهای خانگی تا دقیقترین آزمایشهای تخصصی است تا بتوانید بدون آسیب زدن به سنگ خود، تشخیص دقیقتری داشته باشید.
تست الماس و انواع آن
برای شناسایی الماس بدل از اصل روشهای مختلفی وجود دارد. این تستها به چند دسته اصلی تقسیم میشوند:
- تستهای خانگی بدون نیاز به ابزار خاص
- تستهای نیمهحرفهای با ابزار ساده
- تستهای آزمایشگاهی دقیق و استاندارد
در ادامه تمام این روشها را با جزئیات کامل بررسی میکنیم.
تست الماس با نور
این روش یکی از سادهترین و سریعترین تستها برای تشخیص الماس است. الماس ویژگی خاصی به نام پخش نور دارد که باعث میشود زیر نور سفید، بازتابها و جرقههای رنگینکمانی قویتری نسبت به سنگهای بدل ایجاد کند.
چگونه تست را انجام دهیم:
- الماس را زیر نور سفید قرار دهید.
- به بازتابها نگاه کنید.
- الماس اصل ترکیبی از نور سفید شفاف و رنگینکمانی تولید میکند.
- بدلها معمولاً یا بیش از حد رنگی هستند (مثل زیرکنیا) یا رنگینکمانی ضعیف دارند (مثل شیشه).
نکته:
این تست به تنهایی قطعی نیست، اما میتواند یک نشانه اولیه باشد.
تست الماس در فریزر
الماس واقعی به دلیل ساختار کریستالی بسیار پایدار، در برابر شوک حرارتی مقاوم است. در مقابل، بسیاری از سنگهای بدل مانند کوارتز یا شیشه ممکن است ترک بردارند.
روش تست:
- سنگ را 5 تا 10 دقیقه در فریزر قرار دهید.
- سپس بلافاصله آن را از فریزر خارج کرده و در معرض نور یا لمس قرار دهید.
نتایج:
- الماس اصل هیچ مشکلی پیدا نمیکند و ترک برنمیدارد.
- سنگ بدل ممکن است ترک بردارد یا تغییر ظاهر دهد.
هشدار:
این تست برای سنگهایی که در انگشتر نصب هستند توصیه نمیشود، زیرا ممکن است به پایه یا چسب نگین آسیب بزند.
تست الماس با آب
این تست بر اساس چگالی الماس انجام میشود. الماس وزن مخصوص بالاتری نسبت به بسیاری از سنگهای مشابه دارد.
روش انجام:
- یک لیوان آب پر کنید.
- سنگ را داخل آن بیندازید.
نتایج:
- الماس اصل در بیشتر موارد تهنشین میشود.
- زیرکنیا و شیشه ممکن است روی سطح یا در میانه آب شناور بمانند.
البته سنگهایی مثل موئیسانایت هم ممکن است تهنشین شوند، بنابراین این روش صددرصد قطعی نیست.
تست الماس با چکش
این روش فقط از نظر تئوری قابل توضیح است و هرگز نباید از آن استفاده کرد. الماس از نظر سختی بسیار مقاوم است اما از نظر ساختاری ترد است و ضربه ممکن است آن را بشکند.
نتیجه:
- الماس واقعی ممکن است ترک بخورد، اما با چکش خورد نمیشود.
- بدلها تقریباً همیشه خرد میشوند.
به دلیل آسیبزننده بودن، این روش کاملاً غیرقابل توصیه است.
تست الماس با حرارت
الماس مقاومت حرارتی بسیار بالایی دارد و بهراحتی نمیسوزد یا تغییر نمیکند، اما شیشه و بدلها دچار آسیب یا ترک میشوند.
روش تست:
- با فندک حدود 20 ثانیه سنگ را گرم کنید.
- سپس سریع در آب سرد قرار دهید.
نتیجه:
- الماس اصل سالم میماند.
- سنگهای بدل شکسته یا مات میشوند.
توجه:
این تست را فقط افراد حرفهای انجام دهند.
تست الماس با روغن
این تست بسیار ساده است و بر اساس ضریب شکست نور انجام میشود.
روش انجام:
- مقدار کم روغن روی سطح صاف بریزید.
- الماس را روی آن قرار دهید.
- اگر سنگ تقریباً در روغن نامرئی شد و مرزهای آن سخت دیده شد، احتمال اصل بودن آن بیشتر است.
این تست تنها یک نشانه تکمیلی است و باید با تستهای دیگر ترکیب شود.
تست الماس با روزنامه
این روش یکی از تستهای سنتی و معروف است.
روش انجام:
- یک صفحه روزنامه با متن ریز انتخاب کنید.
- الماس را با سطح تخت بر روی آن قرار دهید.
نتیجه:
- اگر متن از میان سنگ قابل خواندن بود سنگ بدل است.
- الماس واقعی نور را به گونهای بازتاب میدهد که متن پشت آن به هیچ وجه خوانده نمیشود.
علت:
- ضریب شکست بالای الماس اجازه عبور واضح نور را نمیدهد.
تست الماس با نور گوشی
این تست برای استفاده سریع و بدون ابزار مناسب است.
روش انجام:
- چراغ قوه گوشی را روشن کنید.
- نگین نگین را روبهروی نور نگه دارید.
- به بازتابهای داخلی نور داخل سنگ نگاه کنید.
نتایج:
- الماس اصل جرقههای بسیار واضح، قوی و منظم ایجاد میکند.
- بدلها یا جرقههای کمقدرت و پراکنده دارند یا کلاً نور را بدون پراکندگی عبور میدهند.
تست های حرفهای شناسایی الماس
علاوه بر روشهای فوق، در مراکز جواهرشناسی تستهای دقیقتری انجام میشود، مثل:
تست سختی (با دستگاه سختیسنج)
الماس سختترین ماده طبیعی روی زمین است و در مقیاس موس سختی 10 دارد.
تست هدایت حرارتی (Diamond Tester)
دقیقترین روش قابلحمل است و عملکرد بسیار بالایی دارد.
تست طیفسنجی
برای تشخیص الماسهای صنعتی، لابراتوری و طبیعی استفاده میشود.
بررسی با میکروسکوپ حرفهای
شامل مشاهده ناخالصیها، تَرکها، گواهینامههای معتبر و علائم تراش.
چگونه بهترین و مطمئنترین تست را انجام دهیم
- چند تست خانگی را همزمان انجام دهید.
- اگر ارزش سنگ بالاست، حتماً به جواهرفروش یا آزمایشگاه معتبر مراجعه کنید.
- گواهی معتبر مثل GIA یا HRD از قابلاعتمادترین گزینهها برای اثبات اصل بودن الماس است.
کلام آخر
برای شناسایی الماس بدل از اصل روشهای زیادی وجود دارد، از تستهای ساده در خانه مثل آزمون روزنامه، نور گوشی، آب و فریزر تا تستهای دقیق و علمی مانند دستگاه الماسسنج یا بررسی آزمایشگاهی. هیچکدام از تستهای خانگی بهتنهایی 100 درصد قطعی نیستند، بنابراین اگر قصد خرید الماس گرانقیمت دارید، بهترین کار استفاده از گواهی معتبر و تستهای حرفهای است.