خالص ترین طلای جهان چیست؟

طلا یکی از گرانبهاترین و نجیب‌ترین فلزات جهان است که از دیرباز نماد ثروت، قدرت و زیبایی محسوب می‌شود. اما همه طلاها خالص نیستند. در واقع، بیشتر طلایی که در بازار به صورت جواهر یا شمش عرضه می‌شود، ترکیبی از طلا با فلزات دیگر است. دلیل این موضوع، افزایش سختی و مقاومت طلا در برابر خراش و تغییر شکل است. با این حال، خالص ترین طلای جهان به طلایی گفته می‌شود که کمترین میزان ناخالصی را داشته باشد؛ یعنی تقریباً ۱۰۰ درصد از عنصر طلا (Au) تشکیل شده باشد.

عیار طلا و مفهوم خلوص

عیار طلا معیاری برای سنجش میزان خلوص آن است. در سیستم جهانی، عیار ۲۴ نشان‌دهنده‌ی بیشترین خلوص ممکن است. یعنی هر ۲۴ واحد از فلز، ۲۴ واحد طلا خالص دارد.
عیارهای دیگر مانند ۱۸، ۱۴ یا ۱۰ نشان می‌دهند که بخشی از ترکیب، از فلزات دیگر مانند مس، نقره، نیکل یا پالادیوم تشکیل شده است.

برای مثال:

• طلا ۲۴ عیار = ۹۹.۹۹ درصد خالص
• طلا ۲۲ عیار = حدود ۹۱.۶۷ درصد خالص
• طلا ۱۸ عیار = ۷۵ درصد خالص

بنابراین طلای ۲۴ عیار (یا همان طلای خالص) بالاترین سطح خلوص در جهان را دارد. با این حال، در کاربردهای صنعتی یا جواهرسازی، به دلیل نرمی زیاد، اغلب از عیار پایین‌تر استفاده می‌شود.

خالص ترین طلای تولیدشده در جهان

خالص ترین طلای استخراج و تصفیه‌شده در تاریخ، توسط شرکت‌های تخصصی پالایش فلزات گرانبها در ژاپن، سوئیس و کانادا تولید شده است. برخی از نمونه‌های ثبت‌شده در جهان شامل:

1. طلای با خلوص ۹۹.۹۹۹ درصد (پنج نُه یا Five Nines Fine):
   این نوع طلا توسط شرکت Mitsubishi Materials Corporation ژاپن تولید شده و به عنوان یکی از خالص ترین فلزات جهان شناخته می‌شود.
2. طلای با خلوص ۹۹.۹۹۹۹ درصد (شش نُه یا Six Nines Fine):
   این نوع طلا فوق‌العاده کمیاب است و در شرایط آزمایشگاهی خاص به‌دست می‌آید. تولیدکنندگانی مانند Metalor Technologies (سوئیس) و Royal Canadian Mint (کانادا) توانسته‌اند چنین نمونه‌هایی را بسازند.
3. طلای LBMA Good Delivery Bars:
   شمش‌های طلای مورد تأیید انجمن بازار شمش لندن (LBMA) عموماً دارای خلوص ۹۹.۵ درصد به بالا هستند و به عنوان استاندارد جهانی در بازارهای مالی شناخته می‌شوند.

در حال حاضر، خالص ترین طلای تجاری در جهان طلای ۹۹.۹۹۹ درصدی است که در صنایع حساس و علمی کاربرد دارد.

روش‌های دستیابی به طلای فوق خالص

تولید طلای با خلوص بالا نیاز به فرآیندهای پالایش دقیق دارد. مهم‌ترین روش‌ها عبارت‌اند از:

1. فرآیند کلر (Miller Process):
   در این روش، کلر از میان طلای مذاب عبور داده می‌شود تا فلزات ناخالص مانند نقره و مس اکسید شوند. خلوص نهایی در این روش حدود ۹۹.۵ درصد است.
2. فرآیند الکترولیتی (Wohlwill Process):
   در این روش از الکترولیز برای تصفیه طلا استفاده می‌شود. آند از طلای ناخالص تشکیل شده و در نتیجه جریان الکتریکی، طلا با خلوص تا ۹۹.۹۹۹ درصد روی کاتد رسوب می‌کند. این روش گران‌تر ولی دقیق‌تر از سایر روش‌هاست و برای تولید شمش‌های فوق خالص به‌کار می‌رود.
3. تصفیه شیمیایی آزمایشگاهی:
   برای تولید نمونه‌های علمی و صنعتی با خلوص بالاتر از ۹۹.۹۹۹ درصد، از ترکیب فرآیندهای شیمیایی و تبخیر خلأ استفاده می‌شود.

کاربردهای طلای فوق خالص

طلای فوق خالص (۲۴ عیار واقعی یا بالاتر) به دلیل نرمی بسیار زیاد، در جواهرسازی کاربرد محدودی دارد، اما در صنایع دیگر بسیار ارزشمند است. از جمله کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنایع الکترونیک و ساخت تراشه‌های نیمه‌هادی
• پزشکی و دندان‌پزشکی (برای ایمپلنت‌ها و تجهیزات زیستی)
• پوشش‌های نانو و رساناهای دقیق
• صنایع فضایی و تجهیزات لیزری

در این حوزه‌ها، حتی مقدار ناچیزی از ناخالصی می‌تواند عملکرد دستگاه را مختل کند، به همین دلیل از طلای با خلوص بسیار بالا استفاده می‌شود.

طلای خالص در جواهرسازی

در ساخت زیورآلات، معمولاً از طلای خالص استفاده نمی‌شود زیرا فلز طلا در حالت ۲۴ عیار بسیار نرم و قابل خم شدن است. برای افزایش مقاومت، طلاسازان فلزات دیگری مانند مس، نقره یا پالادیوم را به آن اضافه می‌کنند. به عنوان مثال، طلای ۱۸ عیار رایج‌ترین نوع طلا در بازار ایران است که هم درخشان و زیباست و هم مقاومت مناسبی دارد.

با این حال، طلای خالص یا ۲۴ عیار معمولاً به شکل سکه، شمش یا طلای سرمایه‌گذاری تولید و نگهداری می‌شود، زیرا در این حالت تغییر شکل یا خراش آن اهمیت کمتری دارد.

خالص ترین طلای کشف‌شده در طبیعت

در طبیعت، طلای طبیعی هیچ‌گاه به صورت ۱۰۰ درصد خالص یافت نمی‌شود. حتی خالص ترین نمونه‌های طبیعی نیز معمولاً حاوی درصد کمی نقره یا مس هستند.
بیشترین خلوص ثبت‌شده برای طلای طبیعی مربوط به معادن Western Australia و Yukon کانادا است که خلوص آن‌ها بین ۹۷ تا ۹۹ درصد گزارش شده است.

بنابراین، طلای طبیعی با خلوص کامل در طبیعت وجود ندارد و تنها از طریق فرآیندهای پالایش صنعتی می‌توان به طلای کاملاً خالص دست یافت.

شناسایی طلای خالص

برای اطمینان از خلوص طلا، از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• آزمایش اسید نیتریک برای سنجش واکنش فلز با اسید
• تست الکترونیکی و طیف‌سنجی XRF برای تعیین درصد دقیق ترکیبات
• مهر و استاندارد عیار که روی شمش یا سکه حک می‌شود (مانند 999 یا 999.9)

طلای دارای مهر 999.9 به معنی طلای با خلوص ۹۹.۹۹ درصد است که در سطح جهانی به عنوان «طلای خالص» شناخته می‌شود.

نتیجه‌گیری

خالص ترین طلای جهان، طلایی با عیار ۲۴ و خلوص ۹۹.۹۹۹ درصد است که در آزمایشگاه‌ها و پالایشگاه‌های تخصصی تولید می‌شود. این نوع طلا به دلیل نرمی زیاد در جواهرسازی کاربرد محدودی دارد اما در صنایع دقیق مانند الکترونیک، پزشکی و فضایی نقش کلیدی ایفا می‌کند.

در حالی‌که طلای طبیعی معمولاً دارای مقداری ناخالصی است، تنها از طریق فرآیندهای صنعتی می‌توان به طلای کاملاً خالص دست یافت. بنابراین، طلای ۲۴ عیار با خلوص ۹۹.۹۹ درصد همچنان به عنوان خالص ترین و گران‌ترین نوع طلا در بازار جهانی شناخته می‌شود.